Rzymskokatolicka Parafia Ducha Świętego i NMP Matki Kościoła

W ostatnią  sobotę czerwca 2015r. koło  Katolickie Stowarzyszenie Kolejarzy Polskich  przy naszej parafii wyruszyło na "Szlak Polichromii Brzeskich". Na szlaku 14 zabytkowych kościołów, w większości to doskonale zachowane 600-letnie murowane wiejskie świątynie.  Prawdziwą ciekawostką są  polichromie, najlepiej zachowane: w Małujowicach, Strzelnikach, Pogorzeli i Brzegu. Szczęśliwe w nieszczęściu - tak można by powiedzieć o polichromiach brzeskich. Nieszczęściem była dla nich reformacja, która hołdując idei skromności tudzież kulturze słowa, a nie obrazka, doprowadziła do zatynkowania dawnych malowideł ściennych, ale też dzięki temu uchroniła je od zniszczenia czasem i innymi przypadłościami. Na pierwszy ogień zwiedzamy Strzelniki - mały jednonawowy kościół  pw. Św. Antoniego - dziś kościół filialny parafii Łosiów. Umówiony z Wojtkiem - naszym przewodnikiem, prawie 90 letni kościelny wielkim kluczem otwiera nam cenny zabytek. Przewodnik  wprowadza nas w tajniki bardzo odległej  historii- polichromie co to takiego?

A no wielobarwna ozdoba malarska: ścian, sufitów, sklepień, rzeźb, stosowana do dekoracji wewnętrznych i zewnętrznych. Dawniej polichromie wykonywano nie tylko na materiałach kamiennych i tynkach, ale także na drewnie, wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń w budownictwie sakralnym i świeckim. Biblia Pauperum -  znowu zagadka! Ale przewodnik  szybko nam  wyjaśnia- to łacińska nazwa popularnej w średniowieczu Biblii nazywanej Biblią Ubogich, czyli rodzaj średniowiecznego komiksu dla osób radzących sobie lepiej z obrazem niż ze słowem. W tamtych czasach niewielu umiało czytać i pisać! Już wiemy. To teraz do dzieła, przewodnik opowiada nam, że najstarszym i najcenniejszym kościołem na szlaku jest kościół  pw. św. Antoniego w Strzelnikach. Wzniesiono go w  2 połowie XIII w. W jego wnętrzu, na wszystkich ścianach zachowała się unikalna polichromia odkryta przypadkowo w 1958 r. Malowidła pochodzą z różnych okresów - najstarsze z XIV w. zdobią ścianę wschodnią prezbiterium. Na ścianie północnej i południowej prezbiterium swoje dzieło namalowane w latach 1418-1428 pozostawił Mistrz Brzeskich Pokłonów Trzech Króli. Pozostałe ściany w XVI w. wypełnili jego naśladowcy.  (Kto to taki ten Mistrz Trzech Pokłonów? - to nie zidentyfikowany do dziś artysta pochodzący prawdopodobnie z Burgundii a przywędrował z lubiącym podróże księciem brzeskim Ludwikiem II). Uczestniczący w naszej pielgrzymce   ks. proboszcz  rozpoczyna tradycyjny już na naszych pielgrzymkach różaniec ,, podróżnika"- bo odmawiamy w każdym kościele jedną dziesiątkę. Na drugą ruszamy do Pogorzeli. Tu w kościele parafialnym pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa trwa cotygodniowe sobotnie sprzątanie prze kolejnych parafian. Mimo tego, zwiedzamy. W pierwszej połowie XIV w. sklepienie i prezbiterium świątyni pokryto polichromią (Chrystus Sędzia, Symbole Ewangelistów, Koronacja NMP). W 1 poł. XV w. lokalni twórcy pokryli ściany świątyni scenami z życia Najświętszej Marii Panny, Chrystusa, Vir Dolorum, Boga Ojca i Santa Conversazione. Trzecia faza malowideł (kruchta i ściana zachodnia) powstała w 2 poł. XV w., a czwarta (podłucze tęczy) - w początkach XVI w. Gdy w 1545 r. kościół przejęli protestanci, malowidła znalazły się pod tynkiem. Dopiero w 1965 r. odsłonięto i poddano konserwacji pokryte pobiałą wapienną polichromie w prezbiterium. Kontynuujemy różaniec i jedziemy dalej.

Małujowice - blisko sto biblijnych obrazów pokrywa niemal szczelnie ściany kościoła św. Jakuba Apostoła. Niezwykła świątynia, będąca najważniejszym punktem na Szlaku Polichromii Brzeskich, nazwana jest "śląską Sykstyną". To za przyczyną malowidła - Sąd Ostateczny  malowanego na wzór Kaplicy Sykstyńskiej w Rzymie. I jeszcze strop kościoła niezwykły, bo powstał około 1500 roku. Składa się z 640 desek pokrytych kolorowymi ornamentowymi motywami - geometrycznymi, roślinnymi, zwierzęcymi, a nawet heraldycznymi. Wychodząc z kościoła podziwiamy krzyż pokutny, a właściwie to jego fragment umieszczony w kamiennym murze okalającym kościół. Takie krzyże stawiali kiedyś przestępcy na miejscu zbrodni. (Ile takich dziś by musiało  by być fundowanych)? Kończąc zwiedzanie odmawiamy następną dziesiątkę różańca i jedziemy do Brzegu.

Zwiedzanie  rozpoczynamy od zabytkowej Bramy Odrzańskiej, jedynym zachowanym fragmentem silnego systemu obronnego jaki posiadał Brzeg już w XIII wieku. Od bramy przechodzimy najpierw pod budynek zamku gdzie nasz przewodnik wprowadza nas w jego historię, a później wchodzimy do jego sal. Dzisiejszy Zamek to Muzeum Piastów Śląskich.  W jego wnętrzach zwiedzamy ekspozycje stałe i czasowe, między innymi:                                                                               

- Z przeszłości i tradycji Piastów Śląskich ;
- Sztuka Śląska XV-XVII w.;
- Paradne zbroje i ubiór Piastów Śląskich XIII - XVIII w.;
- Mennictwo Piastów Śląskich ;
- Memoriae  Piastorum Principum Silesiae ;
- Blask lamy Naftowej;  

Z dziedzińca podziwiamy krużganki i tradycyjnie robimy zdjęcie grupowe. Zwiedzamy następnie dwa zabytkowe kościoły :  Św. Mikołaja i podwyższenia Krzyża Świętego;  Nie udało nam się zobaczyć fragmentów Polichromii w zakrystii kościoła Św. Mikołaja -  była zamknięta, a szkoda. Odmawiamy kolejną dziesiątkę różańca Św. i jedziemy do Świerkli. Tu czekają na nas sołtysi: były i aktualny oraz ich koledzy a, także miejscowy ks. proboszcz. Tu z naszym duchowym opiekunem księdzem Edwardem  modlimy się  podczas odprawionej w naszej intencji mszy świętej.  Po mszy spotykamy się na boisku miejscowego Ludowego Zespołu Sportowego ,,Grom Świerkle" gdzie nasi znajomi już z ubiegłego roku przygotowali kiełbaski i  krupnioki gdzie w serdecznej atmosferze mile spędzamy czas. Wielkie dzięki dla:

- księdza prałata Edwarda za to, że zawsze znajdzie dla nas czas aby towarzyszyć nam w pielgrzymkach;  
- naszego przewodnika Wojtka za profesjonale przybliżanie nam historii i pięknych miejsc z bliskich okolic;
- naszych przyjaciół ze Świerki, że znaleźli dla nas czas  i przygotowali miłą biesiadę;
- panu kierowcy Mikołajowi za bezpieczną jazdę, ale nie tylko, także za ciągły uśmiech na jego twarzy.               
Do zobaczenia na pielgrzymim szlaku.

zdjęcia: Andrzej Hynek